آموزش الکترونیکی:

آموزش الکترونیکی(E-learning)  اصطلاحی است که این روزها زیاد می‌شنویم. اما منظور از آموزش الکترونیکی چیست؟

به آموزش و یادگیری‌ای که در بستر اینترنت و با ابزارهای الکترونیکی و اغلب به صورت غیر حضوری باشند، یادگیری الکترونیکی می‌گوییم.

خوشبختانه آموزش الکترونیکی توانسته جایگاه خود را در سیستم آموزشی کشور نیز به دست بیاورد و می‌بینیم که امروزه خیلی از دانشگاه‌ها از آموزش آنلاین و آموزش مجازی استفاده می‌کنند و پس از اتمام کلاس‌ها نیز آزمون آنلاین برگزار می‌کنند.

یعنی دانشجو در خانه پای سیستم خود نشسته و در کلاس مجازی شرکت می‌کند.

خوب این روش قطعا به دلیل مزایای فراوانی که دارد، بیش از این نیز گسترش خواهد یافت. در اینجا به مزایایی که آموزش الکترونیکی دارد می‌پردازیم:

نبود محدودیت زمانی و مکانی:

آموزش الکترونیکی برای افراد شاغل، افرادی که مدام باید در سفر باشندو... بسیار مناسب است. آموزش الکترونیکی ره آوردی است برای تمام کسانی که با کمبود زمان برای آموزش مواجه هستند.

تکرار درس:

این نوع آموزش، این امکان را فراهم می‌کند تا افراد بتوانند چندین بار در دوره مجازی شرکت کنند و درس و مطلب ارائه شده را تکرار کنند.

اشتراک گذاری و انتشار:

خیلی از کلاس‌های دوره آنلاین امکان اشتراک گذاری دارند و شما می‌توانید پس از شرکت در کلاس آنلاین، در صورت رضایت آن را با دوستانتان در هرجای دنیا نیز به اشتراک بگذارید.

تحقق عدالت آموزشی و ایجاد فرصت یادگیری برابر:

متاسفانه خیلی از افرادی که در شهرهای دورافتاده هستند نمی‌توانند در کلاس‌هایی با اساتید مجرب شرکت کنند یا مثلا نیاز دارند در دوره‌ای شرکت کنند اما آن کلاس در شهرشان برگزار نمی‌شود، آموزش آنلاین این امکان را برای آنها نیز فراهم کرده تا از هر شهری در کلاس آنلاین شرکت کنند و از تجربه اساتید به نام بهره‌مند شوند.

کاهش هزینه‌های آموزش مجازی:

تصور کنید یک کلاس حضوری را شرکت کرده‌اید، حتما زمانی را به آماده شدن، زمانی را برای راه رفت و زمانی را برای راه برگشت اختصاص خواهید داد. شما علاوه به از دست دادن زمان، که یکی از ثروت‌های ارزشمند است، باید هزینه رفت و آمد را بپردازید و باعث ایجاد ترافیک و آلودگی هوا می‌شوید. اما با استفاده از شیوه‌های نوین آموزش وقت و هزینه را دخیره خواهید کرد. شاید در ابتدا به نظرتان نکته مهمی نیاید و تصور کنید مثلا من که هزینه‌ی زیادی را برای رفت‌وآمد نمی‌پردازم اما اگر این مسئله را در دراز مدت حساب کنید حتما متوجه منظور ما خواهید شد.

علاوه براین در آموزش آنلاین چون نیازی به فضای خاص آموزش و کلاس درس وجود ندارد، باعث کاهش هزینه دوره آنلاین می‌شود. یکی از دلایل هزینه کم این کلاس‌ها این است که کلاس‌ها یک مرتبه ضبط می‌شود و می‌توان بارها و بارها از آن استفاده کرد.

در اینجا به یکی از روش‌های آموزش آنلاین و ابزار مدیریت آن اشاره می‌کنیم:

وبینار:

یکی از رایج‌ترین شیوه‌های نوین آموزش، وبینارها هستند. وبینار مخفف Web-based seminar است و به سخنرانی‌،کارگاه یا کلاس مجازی در بستر وب گفته می‌شود. وبینار یکی از بهترین روش آموزش آنلاین است.

وبینار را مانند یک کلاس درس یا کارگاه در نظر بگیرید که استاد در ساعتی معین و از پیش تعیین شده حاضر می‌شود و به آموزش آنلاین می‌پردازد. در وبینار امکان گفتگو بین استاد و دانشجو وجود دارد و هر زمان سوالی داشتید می‌توانید از استاد بپرسید. در وبینار شما به صدا و تصویر دسترسی کامل دارید.

ابزار آموزش الکترونیکی

:LMS

LMS یا همان سیستم مدیریت آموزش مخفف   Learning Management System است و با استفاده از آن می‌توان تمامی فعالیت های مربوط به آموزش سازمانی را به صورت الکترونیکی انجام داد. در این سیستم تعریف دوره آنلاین، ویدئو و فایل‌های مربوطه، برنامه کلاس‌ها و اسامی اساتید و... قرار داده می‌شود.

یکی از مزایای این سیستم، آموزش آنلاین، آزمون مجازی و امکان نمره دهی آنلاین است.

انواع آموزش الکترونیکی:

برخی از دانشمندان آموزش و پرورش، انواع یادگیری الکترونیکی را با توجه به ابزارهای یادگیری تقسیم بندی کرده‌اند، در حالی که برخی دیگر تمرکز خود را بر معیارهای مختلف مانند همزمانی و یادگیری مطالب، گذاشته‌اند.

انواع آموزش الکترونیکی را  به 10 دسته زیر تقسیم کرده‌اند:

1. آموزش مدیریت کامپیوتر (CML)
2. دستورالعمل رایانه‌ای (CAI)
3. آموزش آنلاین همزمان
4. آموزش آنلاین غیرهمزمان
5. آموزش الکترونیکی ثابت
6. Adaptive E-Learning
7. آموزش الکترونیکی خطی
8. آموزش تعاملی آنلاین
9. آموزش آنلاین انفرادی
10. یادگیری مشارکتی آنلاین

آموزش مدیریت کامپیوتر (CML)

در مورد یادگیری با مدیریت رایانه (CML) که به عنوان دستورالعمل رایانه (CMI) نیز شناخته می شود، از کامپیوترها برای مدیریت و ارزیابی فرایندهای یادگیری استفاده می‌شود. سیستم مدیریت آموزش کامپیوتر از طریق بانک‌های اطلاعاتی فعالیت می‌کنند. این پایگاه داده‌ها حاوی اطلاعاتی است که دانش آموز باید بیاموزد، همراه با تعدادی پارامتر رتبه بندی که باعث می‌شود سیستم با توجه به ترجیحات هر دانش آموز شخصی سازی شود. در نتیجه‌ی برقراری ارتباط دو طرفه بین دانش آموز و استاد، می توان تعیین کرد که آیا دانش آموز به اهداف یادگیری خود در سطح رضایت بخش رسیده است یا خیر. اگر اینگونه نباشد، می توان فرآیندها را تا زمانی که دانش آموز به اهداف یادگیری مطلوب خود دست یابد، تکرار کرد.

دستورالعمل رایانه ای (CAI)

آموزش دستیار رایانه (CAI) ، که گاهی اوقات به عنوان یادگیری رایانه ای (CAL) نیز یاد می‌شود، نوعی دیگر از آموزش الکترونیکی است که از رایانه ها به همراه آموزش سنتی استفاده می‌کند.

روش‌های آموزشی با کمک رایانه به منظور تقویت یادگیری از ترکیبی از چند رسانه‌ای مانند متن، گرافیک، صدا و فیلم استفاده می کنند. ارزش اصلی CAI تعامل است و به دانش آموزان این امکان را می دهد تا با استفاده از روش های مختلفی مانند آزمون و سایر مکانیسم‌های تدریس، تبدیل به یادگیرنده فعال شوند.

آموزش آنلاین همزمان

آموزش همزمان، دانشجویان را قادر می‌سازد تا همزمان در هر یک از نقاط جهان در یک فعالیت یادگیری مشترک شرکت کنند.

 آموزش همزمان اغلب شامل گپ و گفتگوی آنلاین و ویدئو کنفرانس است، زیرا این ابزارها به شرکت کنندگان و مربیان آموزش این امکان را می دهد تا ضمن برقراری ارتباط با سایر شرکت کنندگان ، بلافاصله سؤالات را بپرسند و به آنها پاسخ دهند.

این نوع از آموزش آنلاین، با توسعه سریع فناوری‌های آموزش آنلاین امکان پذیر است. قبل از اختراع شبکه های رایانه ای در دهه 1960، آموزش الکترونیکی همزمان واقعاً غیرممکن بود. امروزه ، آموزش الکترونیکی همزمان بسیار سودمند محسوب می شود زیرا بسیاری از معایب آموزش، مانند انزوای اجتماعی و روابط ضعیف معلم به دانش آموز و دانش آموز با دانش آموز را از بین می برد. آموزش همزمان، هم اکنون یکی از محبوب ترین و سریعترین نوع از آموزش الکترونیکی است.

آموزش آنلاین غیر همزمان:

در مورد آموزش آنلاین غیر همزمان، گروه هایی از دانش آموزان بطور مستقل در زمان و مکان‌های مختلف از یکدیگر از آموزش‌ها استفاده می‌کنند، بدون اینکه در زمان یکسان از آموزش بهره ببرند.

 روش‌های آموزش آنلاین غیر همزمان، غالباً بیشتر از انواع آموزش هم‌زمان، خود دانشجو محور تلقی می‌شوند ، زیرا انعطاف پذیری بیشتری به دانشجویان می‌دهد.

به همین دلایل، آموزش آنلاین غیر همزمان اغلب توسط دانشجویانی که برنامه انعطاف پذیر ندارند، ترجیح داده می‌شود، زیرا این امکان را به آنها می‌دهد تا در زمان‌هایی که تمایل دارند از آموزش بهره ببرند و نیازی نیست با سایر دانشجویان هماهنگ شوند.

قبل از اختراع سیستم رایانه ای PLATO ، تمام انواع آموزش الکترونیکی غیر همزمان بود، زیرا هیچ روش شبکه‌های رایانه‌ای در دسترس نبود. با این حال ، امروزه با در اختیار داشتن رایانه و دسترسی به شبکه جهانی وب، تصمیم گیری بین یادگیری الکترونیکی همزمان و غیر همزمان همزمان به یک کار دشوار تبدیل می شود، زیرا هر کدام جوانب مثبت و منفی خود را دارند.

آموزش الکترونیکی ثابت

آموزش الکترونیکی ثابت، کلمه‌ای جالب برای چیزی است که احتمالاً قبلاً با آن آشنا شده اید. "ثابت" در این زمینه به معنای این است که محتوای مورد استفاده در فرایند یادگیری از حالت اصلی خود تغییر نمی‌کند و همه دانش آموزان شرکت کننده اطلاعات مشابه همه افراد را دریافت می‌کنند. این مطالب توسط معلمان از پیش تعیین شده و با ترجیحات دانش آموزان مطابقت ندارند.

این نوع یادگیری هزاران سال است که در کلاس‌های سنتی بوده است، اما در محیط‌های آموزش الکترونیکی ایده آل نیست. دلیل آن این است که آموزش الکترونیکی ثابت از داده های ارزشمندی که در داشنجویان به دست آمده استفاده نمی‌کند.

Adaptive E-Learning

آموزش الکترونیکی تطبیقی، ​​نوع نوین و نوآورانه از آموزش الکترونیکی است که امکان سازگاری و طراحی مجدد مطالب یادگیری برای هر فرد یادگیرنده را فراهم می‌آورد. با توجه به پارامترهای مختلفی از جمله عملکرد دانشجو اهداف، توانایی‌ها، مهارت‌ها و ویژگی‌های آن، ابزارهای آموزش الکترونیکی تطبیقی ​​اجازه می دهد تا آموزش از هر زمان دیگر، فردی تر و دانشجو محورتر شود.

ما اکنون در نقطه‌ای هستیم که از تکنیک‌های آموزشی تطبیقی ​​مبتنی بر آزمایشگاه برای توالی ریاضی داده‌های دانشجویان ستفاده شود. هنگامی که این روش به درستی انجام شود، می تواند به معنای دوره جدیدی برای علم آموزشی باشد. اگرچه این نوع یادگیری الکترونیکی نسبت به روش‌های سنتی آموزش ، برنامه ریزی و انجام آن دشوارتر است ، اما ارزش و کارآیی بالقوه آن اغلب نادیده گرفته می شود.

آموزش الکترونیکی خطی

ارتباط خطی بدان معنی است که اطلاعات بدون استثنا از فرستنده به گیرنده منتقل می‌شود. در مورد آموزش الکترونیکی ، این یک عامل بسیار محدود کننده می‌شود، زیرا امکان ارتباط دو طرفه بین استاد و دانشجو را نمی دهد. این نوع آموزش الکترونیکی جایگاه ویژه ای در آموزش دارد ، هرچند با گذشت زمان اهمیت کمتری پیدا می کند. ارسال مطالب آموزشی به دانشجویان از طریق برنامه های تلویزیونی و رادیویی نمونه های کلاسیک یادگیری الکترونیکی خطی است.

آموزش تعاملی آنلاین

آموزش الکترونیکی تعاملی به فرستنده اجازه می دهد تا گیرنده شوند و برعکس ، یک کانال ارتباطی دو طرفه بین طرفین درگیر را فراهم می‌کند. از پیام های ارسالی و دریافت شده، اساتید و دانشجویان می‌توانند در روش‌های تدریس و یادگیری خود تغییراتی ایجاد کنند. به همین دلیل، آموزش الکترونیکی تعاملی به طور قابل توجهی محبوب تر از خطی است، زیرا به معلمان و دانش آموزان اجازه می،دهد تا آزادتر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

آموزش آنلاین انفرادی

این نوع یادگیری چندین سال است که در کلاس‌های سنتی مرسوم بوده است. هنگام تمرین آموزش فردی، دانش آموزان مطالب یادگیری را به تنهایی (به صورت جداگانه) مطالعه می‌کنند و از آنها انتظار می رود اهداف یادگیری خود را به تنهایی برآورده کنند.

این نوع یادگیری برای رشد مهارت های ارتباطی و توانایی های کار گروهی در دانشجویان ایده آل نیست، زیرا بیشتر تمرکز آن بر یادگیری دانشجو به طور مستقل و بدون ارتباط با سایر دانشجویان است. بنابراین ، برای تحقق ارتباط مهارت‌ها و توانایی‌ها ، رویکرد مدرن تری لازم است.

آموزش مشارکتی آنلاین

آموزش مشارکتی نوعی روش یادگیری نوین است که از طریق آن چندین دانشجو به عنوان یک گروه باهم تلاش می‌کنند تا به اهداف یادگیری‌شان برسند. آن‌ها باهم کار می‌کنند و کار تیمی را تمرین می‌کنند.

این کار باعث تشکیل گروه‌های تیمی می‌شود، جایی که هر دانشجو باید نقاط قوت و ضعف دانشجوی دیگر را در نظر بگیرد. این باعث افزایش توانایی‌های کار گروهی در مهارت‌های ارتباطی دانشجویان می شود. یادگیری مشارکتی الکترونیکی بر این عقیده گسترش می‌یابد که دانش در بین گروهی از افراد به بهترین وجه توسعه یافته و در آنجا افراد می‌توانند از یکدیگر یاد بگیرند.

اگرچه این نوع یادگیری بیشتر در کلاس‌های سنتی نسبت به دوره های آنلاین مورد استفاده قرار می گیرد ، هنوز هم یک نوع معتبر آموزش الکترونیکی است که در صورت انجام صحیح می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

کلام آخر:

در این مقاله سعی شد شما را کمی بیشتر با آموزش آنلاین آشنا کنیم. امیدواریم این نوع آموزش بیشتر در کشور ما رایج شود و همینظور دانشجویان عزیز نیز بیشتر از این شیوه‌های نوین آموزش استفاده کنند.