تا همین چند سال‌ اخیر، اکثر مردم تنها راه پس‌انداز یا حتی سرمایه‌گذاری کردن را نگهداری پول‌های خود در بانک می‌دانستند. دلیلش هم این بود که با سایر روش‌های سرمایه‌گذاری آشنایی نداشتند. مثلاً آن‌ها نمی‌دانستند که یک فرد عادی می‌تواند با سرمایه‌گذاری در واحدهای یک شرکت تولیدی، به اندازه دارایی خود در مالکیت آن‌ شرکت مشارکت کند. یا اینکه به اندازه دارایی خود در یک شرکت سرمایه‌گذاری سهیم شود.

حال سوال این است که آیا یک فرد عادی می‌تواند با سرمایه اندک خود، در سرمایه‌گذاری‌های بزرگ شریک شود؟

پاسخ این سوال مثبت است. بازار سرمایه و به ویژه بازار بورس اوراق بهادار این امکان را فراهم می‌کند تا هر فرد به میزان دارایی و سرمایه‌ای که دارد در یک یا چند شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری کند، و در سود آن‌ها شریک شود.

در صورتی‌که ترجیح می‌دهید نکات این مقاله را در یک کلاس آموزشی بیاموزید، می توانید در دوره های صفر تا صد بورس شرکت کنید.

وقتی بورس با رونق مواجه می‌شود، مردم زیادی به فکر ورود به بازار سرمایه می‌افتند. آن‌ها در مورد سودهای کلان این بازار می‌شنوند و دلشان می‌خواهند از این سفره بهره‌ای ببرند. اما دیگر همه می‌دانند که بورس، بازاری پرخطر است.

بورس نهاد سازمان‌یافته‌ای است که از جمله ارکان عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود. کارکردهای اصلی آن به قرار زیر است:

• مدیریت انتقال ریسک
• شفافیت بازار
• کشف قیمت
• ایجاد بازار رقابتی
• جمع‌آوری سرمایه‌ها و پس‌اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های اقتصادی

در بازار بورس، کالاهای مختلفی مورد معامله قرار می‌گیرد و بر همین اساس بازار بورس به ۳ دسته کلی تقسیم می‌شود:

• بورس کالا: بورس کالا، بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از فروشندگان، کالای خود را عرضه و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان آن بازار، به خریداران ارائه می‌شود.در این بورس معمولا مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد. هر بورس کالایی را با نام کالایی که درآن معامله می‌شود می‌شناسند. مثلا بورس نفت، بورس گندم و… بورس کالا خود به بازار فیزیکی و بازار ابزار مشتقه تقسیم می‌شود.

• بورس ارز: خرید و فروش پول‌های خارجی در این بورس انجام می‌شود. البته این نوع بورس در ایران فعال نیست.
• بورس اوراق بهادار: در این نوع بورس دارایی‌هایی مانند سهام، اوراق مشارکت و …. مورد معامله قرار می‌گیرد.

در ایران به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که بطور رسمی و دائمی در محل معین تشکیل می‌شود، بورس اوراق بهادار گفته می‌شود.

چرا برای سرمایه‌گذاری بورس را انتخاب کنیم؟

همه ما عموماً به دنبال آن هستیم تا پول خود را در جایی سرمایه‌گذاری کنیم که سود بیشتری را نصیبمان کند. در عین حال از قانونی بودن محلی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنیم مطمئن باشیم. از دیگر نکاتی که مورد نظر قرار می‌دهیم، شفافیت اطلاعات درخصوص سرمایه‌گذاری مورد نظر، سرعت و سهولت نقدشوندگی سرمایه است. بنابراین به طور خلاصه می‌توانیم بگوییم که در انتخاب روش سرمایه‌گذاری، موارد زیر برای ما مهم است:

• کسب سود بیشتر نسبت به سایر روش‌های سرمایه‌گذاری
• حصول اطمینان از قانونی بودن روش سرمایه‌گذاری
• اطلاع از بازار مورد نظر در هر زمان (وجود شفافیت در بازار)
• قابلیت نقدشوندگی سریع و راحت

بورس از جمله مواردی است که علاوه بر پوشش اهداف ذکر شده، منجربه بهره‌مندی کل جامعه از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده نیز می‌شود که از آن جمله می‌توان به ایجاد اشتغال اشاره کرد.

فواید بورس برای سرمایه‌گذاران:

الف) ایجاد درآمد: مهم‌ترین هدف یک سرمایه‌گذار کسب درآمد است. سرمایه‌گذران در بورس به ۲ روش می‌توانند درآمد کسب کنند.

• پرداخت سود نقدی ناشی از فعالیت شرکت‌ها؛ شرکت‌هایی که سهامشان در بورس عرضه شده است، بخشی از سود ناشی از فروش محصولات خود را بین سهامداران تقسیم می‌کنند. در نتیجه سرمایه‌گذارانی که سهام این شرکت‌ها را دارند، از این طریق کسب درآمد می‌کنند. این سود به‌صورت سالیانه به سهامداران پرداخت می‌شود.
• کسب درآمد ناشی از افزایش قیمت سهام؛ قیمت سهام شرکت‌ها به دلیل فعالیت‌های مفید و اثربخش مدیرانشان، می‌تواند افزایش یابد. افزایش قیمت سهام این شرکت‌ها موجب ایجاد درآمد برای سهامداران آن‌ خواهد شد.

ب) قابلیت نقدشوندگی: زمانی که فرد در بورس سرمایه‌گذاری می‌کند، اگر به پول خود نیاز پیدا کند، سریع‌تر از سرمایه‌گذاری‌های دیگر می‌تواند سهام یا سرمایه خود را به پول نقد تبدیل کند. فرض کنید فردی با خرید ماشین، زمین یا مسکن سرمایه‌گذاری کرده است، تبدیل هر کدام از این سرمایه‌ها در زمانی که فرد نیاز فوری به پول خود دارد، زمان‌بر بوده و به راحتی انجام نمی‌گیرد. اما سهام خریداری شده در هر روز کاری قابلیت فروش را خواهد داشت مگر آنکه نماد سهم به دلایل معلومی(مانند برگزاری مجمع عمومی سالانه) بسته شده باشد که عموماً مدت زمان توقف و بازگشایی نماد طبق قانون مشخص است.

ج) اطمینان از محل سرمایه‌گذاری و شفافیت بازار: کلیه فعالیت‌های بورسی با توجه به مجوز قانونی مربوط به خود و با نظارت یک نهاد ناظرتحت عنوان “سازمان بورس و اوراق بهادار” به فعالیت می‌پردازند. شرکت‌های بورسی بر اساس قانون موظف هستند اطلاعات مجاز خود را به‌طور مرتب و دوره‌ای در اختیار خریداران و فروشندگان قرار دهند. این امر منجر به شفافیت بازار شده و سرمایه‌گذاران می‌توانند با اطمینان بیشتری اقدام به معامله کنند.

د) هدایت سرمایه‌های سرگردان به سمت سرمایه‌گذاری‌های متمرکز وهدف‌مند

ه) استفاده از پس‌اندازهای کوچک و خرد افراد به هر میزان در سرمایه‌گذاری‌های بزرگ

و) ایجاد بازار دائم و مستمر که امکان سرمایه‌گذاری بلند مدت و کوتاه مدت را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌آورد.

ز) وجود اوراق بهادار با ریسک و بازدهی مختلف برای سرمایه‌گذاران با هر سطح ریسک پذیری

برخی از مفاهیم اولیه بورسی

الف-شاخص بورس: به‌طور کلی شاخص‌ها در بورس برای بررسی و ارزیابی وضعیت گذشته و وضعیت فعلی بورس از جنبه‌های مختلف و همین‌طور پیش‌بینی روند آینده آن، شناسایی شدند. شاخص‌ها و نوسانات آن‌ها نقش مهمی در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند. شاخص‌های بورسی انواع مختلفی دارند که هر یک وضعیت بورس را از جنبه‌ خاصی بررسی می‌کنند.

شاخص کل یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین شاخص‌های بورسی است که مورد استفاده سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. شاخص کل که به آن شاخص قیمت و بازده نقدی هم گفته می‌شود، نشان‌دهنده سطح عمومی قیمت‌ها و سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. تغییرات این شاخص بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. مفهوم شاخص کل را با یک مثال توضیح می‌دهیم؛

همان‌طور که گفتیم درآمد سرمایه‌گذاران (همان بازده سهام) در بورس از ۲ طریق به‌دست می‌آید؛ اول دریافت سود نقدی سالیانه و دوم تغییرات قیمت سهام در طول دوره سرمایه‌گذاری.

شما سهام شرکت الف را در ابتدای سال ۹۳ با قیمت هر سهم ۱۵۰ تومان خریده‌اید. قیمت این سهم در پایان سال ۹۳ به ۱۸۰ تومان افزایش یافته‌است. شرکت در پایان سال ۱۵ تومان هم سود نقدی به ازای هر سهم توزیع کرده است. شما در انتهای سال ۹۳ در مجموع به ازای هر سهم شرکت الف ۴۵ تومان سود از محل افزایش قیمت سهم و دریافت سود نقدی کسب کرده‌اید. بنابراین بازدهی سهام شما در پایان سال ۳۰% خواهد بود.

زیرا سرمایه شما از ۱۵۰ تومان به ۱۹۵ تومان رسیده است. تغییرات شاخص کل هم بیانگر میانگین بازدهی بورس است. یعنی شاخص کل بورس در ابتدای سال اگر ۲۰ هزار واحد باشد و در پایان سال با ۱۰ هزار واحد افزایش به ۳۰ هزار واحد برسد. به این معناست که میانگین بازدهی بورس از محل افزایش قیمت سهام شرکت‌ها و تقسیم سود نقدی در آن سال ۵۰% بوده است.

در شاخص کل توجه به ۲ نکته ضروری است:

۱-افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های بورسی نیست. همانطور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای زیان سهام همه شرکت‌های موجود در بورس نیست.

۲-هر اندازه سبد سهام یک سرمایه‌گذار، متنوع‌تر و به ترکیب سهام موجود در بورس نزدیک‌تر باشد بازدهی سرمایه‌گذار به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص نشان داده می‌شود، نزدیک‌تر خواهد بود.

ب- سهم: سرمایه هر شرکت سهامی عام، به قسمت‌های مساوی تقسیم می‌شود که به هریک از این قسمت‌ها " سهم"  گفته می‌شود. قیمت اسمی هر سهم در ایران ۱۰۰۰ ریال است. این قیمت یا قیمت سهم که در بازار معامله می‌شود ارتباطی ندارد. سهام موجود در بورس و اوراق بهادار بر اساس حقوق دارنده آن‌ها به ۲ دسته تقسیم می‌شود:

۱-سهام عادی: دارندگان این نوع سهام مالکان نهایی شرکت هستند. مزایای این گروه از سهامداران شامل حق دریافت سود سهام، حق رای در مجامع عمومی عادی و فوق العاده، حق تقدم خرید سهام جدید، حق باقی‌مانده دارایی پس از انحلال شرکت، حق اطلاع از فعالیت شرکت و … است. لازم به ذکر است که سهام عادی می‌تواند بی‌نام یا بانام باشد.

۲-سهام ممتاز: دارندگان این سهام علاوه بر مزایای سهام عادی، در زمان انحلال شرکت نسبت به دارندگان سهام عادی در دریافت ارزش اسمی سهام خود الویت دارند. علاوه بر این سود سهام ممتاز پیش از سهام عادی پرداخت می‌شود.

چگونه در بورس سرمایه‌گذاری کنیم؟

برای انجام معامله در بورس هر شخص حقیقی یا حقوقی نیاز به یک کارگزار رسمی و دریافت کد معاملاتی از آن دارد. همان‌طور که بانک به مشتریان خود شماره حساب می‌دهد و این شماره شناسه مشتری به شمار می‌آید، در بورس هم کد معاملاتی هر فرد شناسه او در بازار است.

با کلیت بازار بورس آشنا شدیم و با توجه به آمار و ارقام دانستیم که بورس، بازار جذابی برای کسب سود است و برای سرمایه‌گذاری در آن لزوماً نباید مبلغ زیادی داشته باشیم. پس از این دانسته‌ها کدبورسی هم دریافت کردیم. اما آیا واقعاً این اطلاعات و دریافت این کد برای ما کافی است؟

بورس همانطور که سودخوبی به همراه دارد، ممکن است زیان بزرگی را نیز در پی داشته باشد! پس ما برای کسب سود بیشتر و کاهش ریسک خود به اطلاعات دیگری هم نیاز داریم. پیش از آنکه ببینیم به چه اطلاعاتی نیاز داریم، باید بدانیم که روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس چگونه است؟

به چند روش می‌توان در بازار بورس سرمایه‌گذاری کرد؟بورس،بازای ست که نمیتوان بدون دانش کافی در آن قدم گذاشت.اگر قصد یادگیری و پیشرفت در بورس را دارید در دوره ی صفر تا صد بورس شرکت کنید تا توسط بهترین اساتید آموزش ببینید.